Bilimsel yöntem, bilim insanının bilimin amacına ulaşmak için izlenmesi gereken sıralanmış basamaklarından oluşur (Montuschi, 2008:2). Bilimsel yöntem, bilimsel bilgiye ulaşmak için bilimsel prosedürün ve kuralların uygulanmasıdır. Bilimsel yöntem amaca götüren yol, araştırma teknikleri ise bilimsel yöntemin hedefine ulaşmak için kullandığı araçlardır (Gökçe, 1992:40).
Teori, olguların arasındaki ilişkileri en basit ve anlaşılır bir şekilde açıklamak üzere örgütlenmiş gözlemler, koşullar, tanımlar, kavramlar, ilkeler, yani bilgiler sistemidir. Teorilerin amacı, toplumsal etkinlikler arasındaki ilişkileri açıklamak ve olguların durumlarına dayanarak diğer olgular hakkında tahminde bulunmaktır (Lin, 1976:16). Teori, bazıları empirik olarak test edilebilir ve birbirleriyle ilişkili olan bir dizi önermeden oluşur (Lin, 1973:17).
Önerme, iki yada daha çok kavram arasındaki ilişki hakkındaki yargıyı ifade eden cümlelerdir.
Hipotez, empirik olarak test edilebilir olan önermelerdir. Hipotez, kavramların ölçülebilir değişkenleri arasındaki ilişki hakkında doğrulanabilecek ya da yanlışlanabilecek olan bir ifadedir. Değişkenler arasındaki ilişkiler karşılıklı olabileceği gibi, nedensel de olabilir. Nedensel ilişkilerde neden olan değişken bağımsız değişken, bağımsız değişkene bağımlı olarak değişen (sonuç olan) değişken ise bağımlı değişkendir. Empirik olarak sınanmak amacıyla oluşturulmayan ve doğru olduğu kabul edilen yargı ve genellemeler varsayım olarak adlandırılır.
Bilimsel araştırmalar için veri toplamak gerekli olmakla birlikte bilimsel araştırma, veri toplamaktan ibaret değildir.
Bilimsel araştırmanın aşamaları şunlardır;
1. Araştırma konusunun seçilmesi ve araştırma probleminin belirlenmesi: Araştırma konusu seçilir, detaylı bir araştırma problemi haline getirilir, önceden yapılmış bilimsel çalışmalar okunur, özetlenir ve sentez oluşturulur. Bu aşama literatür taraması olarak adlandırılır. Ardından araştırma hipotezleri geliştirilir.
2. Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi: Bilgiye en uygun hangi yolla ulaşılması gerektiğinin belirlenmesi aşamasıdır. Nitel yöntemle mi, yoksa nicel yöntemle mi bilgiye ulaşılabileceğinin saptanması, verilerin hangi veri toplama teknikleriyle toplanacağını ve hangi soruların sorulacağının tasarlandığı kısımdır.
3. Araştırmanın evreninin belirlenmesi ve örneklem seçimi: Genel olarak yapılacak olan araştırma ile ilgili insanların tamamı araştırma evrenini oluşturur ve araştırmacının verileri kimlerden toplayacağına karar vermesi ve uygun örneklem seçim tekniklerini kullanarak bir örneklem oluşturulması aşamasıdır.
4. Veri toplama: Araştırmacı uygun bulduğu veri toplama araçları ile (anket, gözlem, görüşme, vb) örneklemden veri toplar.
5. Veri analizi: Araştırmacı verilerini analiz ederek (çözümleyerek) araştırma hipotezlerini sınar ve araştırma probleminde sorduğu soruyu yanıtlamaya çalışır.
6. Bulguların yorumlanması ve rapor yazımı: Araştırmacı veri analizini tamamladıktan sonra bulgularını yorumlar, mevcut literatürle ilişkilendirir ve araştırma raporunu yazar (Lin, 1976:5; Neuman, 2000:11-12).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder