Feminist ve Postmodern Yaklaşımlar

Yukarıda incelenen temel yaklaşımların günümüzde de etkilerini sürdürüyor olmalarının yanı sıra, yeni ve başka yaklaşımların da ortaya çıkması söz konusu olmaktadır. Son dönemde giderek isimlerinden daha çok söz ettirmeye başlayan bu yeni yaklaşımların başında feminist ve postmodern olarak adlandırılan yaklaşımlar gelmektedir. Feminist ve postmodern yaklaşımlar klasik ve modern sosyolojide yer alan bütün sosyolojik yaklaşımlara eleştirel bakmaktadırlar.

Bu yaklaşımlardan feminizme göre sosyolojide günümüze kadar yer alan bütün teoriler erkekler tarafından ve/ya erkek bakış açısıyla geliştirilmişlerdir ve bu nedenle kadın bakış açısından geliştirilen yeni teoriler ihtiyaç vardır. Bu açıdan feminist teoriler kadın-erkek eşitsizliği üzerine kurulan ilişkilerin analiz edilmesin ve dönüştürülmesine yönelik olarak geliştirilen ayrı bir sosyolojik gelenek olarak tanımlanabilir. Diğer tüm yaklaşımlardan farklı olarak feminist teoriler en önemli ve en eski eşitsizlik biçimi olarak gördükleri kadınlar ile erkekler arasındaki eşitsizlik üzerinde yoğunlaşırlar. Feminist teoriler kadınlar ile erkekler arasındaki eşitsizlikleri toplumsal cinsiyet ve patriarki gibi kavramları kullanarak analiz etmeye çalışırlar.

Postmodern yaklaşım da feminizm gibi diğer yaklaşımlara eleştirel bakar. Postmodernizm yalnızca sosyolojide değil sanat, müzik, edebiyat, kültür ve sosyal bilimlerde etkili olan bir yaklaşımdır. Postmodernizm 18. Yüzyılda aydınlanma döneminde ortaya çıkan ve teknolojiye, bilime, ilerlemeye inanan, geleceğe de güven duyan düşünceleri, değerleri ve varsayımları içeren modernizme karşıt olarak gelişmiştir. Sosyolojide yer alan postmodern teoriler de yukarıda ele alınan temel sosyolojik yaklaşımları modernizmin pek çok düşünce ve varsayımlarını paylaştıkları gerekçesiyle eleştirirler. Postmodern teoriler toplumsal gerçekliğin modern çağda ortaya çıkan sosyolojik yaklaşımlar tarafından gerçekte analiz edilemediğine, toplumsal yaşamın da akılcı düşünme biçimleri ile iyileştirilemeyeceğini savunurlar. Bu bakımdan da postmodern teoriler modern olarak adlandırılan çağ ile onun nedensellik ilkesine ve akılcı düşünmeye dayalı bilim anlayışının iflas ettiğine inanırlar. Postmodern teoriler toplumsal dünyaya eleştirel yaklaşıma benzer bir tutumla yaklaşırlar. Toplumsal dünyanın bu görünen yüzeyi ile bir de görünmeyen gizli yapıları olduğunu düşünürler ve araştırmalarında temel olarak toplumsal gerçekliğin yüzeysel görünüşünü parçalayıp içerideki gizli yapıyı çıkarmaya çalışırlar.